หน่วยที่ 4

จิตวิทยาการเรียนการสอนและความเป็นครู

 ความหมาย “ จิตวิทยา ”เป็นศาสตร์ที่ศึกษาเกี่ยวกับพฤติกรรมและ

กระบวนการทางจิตโดยศึกษาว่าสิ่งเหล่านี้ได้อิทธิพลอย่างไรจาก

สภาวะทางร่างกายสภาพจิตใจและสิ่งแวดล้อมภายนอก

แนวทางในการศึกษา

 ศึกษาและสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้อย่างเป็นระบบในห้องทดลอง

นำผลการทดลองไปใช้ในสถานการณ์จริงในห้องเรียนค้นหาวิธีการเรียน

การสอนที่มีประสิทธิภาพศึกษาเกี่ยวกับการวัดและการประเมินทาง

การศึกษาพัฒนาการด้านต่างๆของนักเรียน

จิตวิทยากับการเรียนการสอน

จิตวิทยาการเรียนการสอนเป็นศาสตร์อันมุ่งศึกษาการเรียนรู้และ

พฤติกรรมของผู้เรียนในสถานการณ์การเรียนการสอน

พร้อมทั้งหาวิธีที่ดีที่สุดในการสอนให้ผู้เรียนได้เรียนรู้อย่างสอดคล้อง

กับพัฒนาการของผู้เรียน

ความรู้ที่อยู่ในขอบข่ายการเรียนการสอน

 1.ความรู้เรื่องพัฒนาการมนุษย์

2.หลักการของการเรียนรู้และการสอนประกอบด้วยทฤษฎีการเรียนรู้และการเรียนรู้ชนิดต่างๆ

3.ความแตกต่างระหว่างบุคคลที่มีผลต่อการเรียน

4.การนำอาหลักการและวิธีการเรียนรู้ไปใช้ในการแก้ปัญหาการเรียนการสอน

จุดมุ่งหมายของการนำจิตวิทยามาประยุกต์ใช้กับการเรียนการสอน

ประการแรก

  มุ่งพัฒนาองค์ความรู้เกี่ยวกับการเรียนรู้ของมนุษย์ในสถานการณ์การเรียนการสอน

 ประการที่สอง

นำเอาองค์ความรู้ข้างต้นมาสร้างรูปแบบเชิงปฏิบัติเพื่อครูและ

ผู้ที่เกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษาสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการเรียนการสอน

หลักการสำคัญ

1.มีความรู้ในเนื้อหาวิชาที่สอน

2.มีความสามารถในการประยุกต์หลักการจิตวิทยาเพื่อการเรียนการสอน

3.มีความสามารถในการปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ใหม่

4.มีเจตคติที่ดีต่อผู้เรียน

จิตวิทยาครู

                ครู หมายถึง ผู้สอนมาจากภาษาบาลีว่า “ ครุ ” ภาษาสันสกฤตว่า “ คุรุ ” แปลว่า

หนักสูงใหญ่ ครูต้องรับภารหนักในหน้าที่และความรับผิดชอบครูต้องมีความหนักแน่น

สุขุมไม่วู่วาม ทั้งความคิดและการกระทำบทบาทและความสำคัญของครูในปัจจุบัน

ธีรศักดิ์ (2542)ได้กล่าวถึง 4 ประเด็นดังนี้

1.บทบาทและความสำคัญต่อเยาวชน

2.บทบาทและความสำคัญของครูในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์

3.บทบาทและความสำคัญของครูในการรักษาชาติ

4.บทบาทและความสำคัญของครูในเยียวยาสังคม

รูปแบบของครู(Models of Teachers)

Fenstermacher และ Soltis (1992)ได้กล่าวถึงรูปแบบและบทบาทของครู เป็น 3 ประเภท

  1. The Executive Model ทำหน้าที่คล้ายบริหาร

 2. The Therapist Model มีส่วนร่วมในการเรียนการสอนอย่างใกล้ชิด

 3. The Liberationist Model ครูที่ให้อิสระผู้เรียนในการเรียนรู้

 Parsons and others (2001กล่าวว่าครูควรมีหลายบทบาท

ตามความเหมาะสมของสภาพการณ์มิใช่มีความรู้หรือ

เชี่ยวชาญเฉพาะเนื้อหา

ดังนั้นครูอาจมีบทบาทดังนี้

1.รับผิดชอบการวางแผนการสอนและวัดผล

2.มีความรู้เกี่ยวกับวิธีการสอนหรือให้ข้อมูลแก่ผู้เรียนอย่างมีประสิทธิภาพ

3.ทำหน้าที่ผู้จัดการหรือบริหารห้องเรียนให้เหมาะสมกับการเรียนรู้

4.ให้คำปรึกษารับฟังความคิดเห็นแก่ผู้เรียน

บทบาทดังกล่าวนี้มีความสอดคล้องกับแนวคิดของ

 Woolfok และ  Nicalich (1980)

ที่กล่าวไว้หลายประเด็นและมีคลอบคลุมดังนี้

1.เป็นผู้ชำนาญการสอนเป็นผู้ที่กระตุ้นให้เกิดแรงจูงใจ

2.เป็นผู้จัดการเป็นผู้นำ

3.เป็นผู้ให้คำปรึกษา

4.เป็นวิศวกรสังคมเป็นตัวแบบ

หลักการที่สำคัญสำหรับครู

Mamchak and Mamchak (1981)ได้กล่าวถึงขั้นตอนในการสร้างบรรยากาศในห้องเรียน

ที่เป็นรูปธรรมเพื่อให้เกิดความเข้าใจอันดีระหว่างครูและนักเรียน

การสร้างบรรยากาศในห้องเรียน

1.ไม่รื้อฟื้นปัญหาที่เคยเกิดขึ้น

2.ให้ความยุติธรรมแก่เด็กอย่างเท่าเทียมกัน

3.ตั้งเป้าหมายที่นักเรียนสามารถทำได้

4.ครูควรบอกถึงข้อจำกัดของตน

5.ครูควรทราบข้อจำกัดของเด็กแต่ละคน

6.ครูควรใส่ใจเด็กทุกคน

ความสำคัญของจิตวิทยาการเรียนการสอน

1.ทำให้รู้จักลักษณะนิสัยของผู้เรียน

2.ทำให้เข้าใจพัฒนาการบุคลิกภาพบางอย่างของผู้เรียน

3.ทำให้ครูเข้าใจความแตกต่างระหว่างบุคคล

4.ทำให้ครูทราบว่ามีองค์ประกอบใดบ้างที่มีผลกระทบต่อสัมฤทธิ์ทางการเรียนเช่น

แรงจูงใจ ความคาดหวังเชาวน์ปัญญา ทัศนคติ ฯลฯ

 ความสำคัญของจิตวิทยาการเรียนการสอน

1.ทำให้ครูทราบทฤษฎี หลักการเรียนรู้รวมทั้งหลักการสอนและวิธีการสอน

2.ทำให้ครูวางแผนการสอนได้อย่างเหมาะสม

3.ทำให้ครูจัดสภาพแวดล้อมของห้องเรียนได้สอดคล้องกับพัฒนาการ

รวมทั้งสร้างบรรยากาศในชั้นเรียนที่เอื้อต่อการปกครองชั้นเรียน (สุวรี, 2535)